Aft ağız içerisinde ortaya çıkan, tekrarlama özelliği gösteren ağrılı yaralara verilen addır. Ağız içinde görülen lezyonlar içinde en sık rastlanan şikayet olup toplumun yaklaşık % 15-20 sinde görüldüğü bildirilir.
Aft ağız içerisinde ortaya çıkan, tekrarlama özelliği gösteren ağrılı yaralara verilen addır.
Ağız içinde görülen lezyonlar içinde en sık rastlanan şikayet olup toplumun yaklaşık % 15-20 sinde görüldüğü bildirilir.
Üç farklı formda ortaya çıkar: minör aft, majör aft, herpetiform aft.
Minör aftlar en sık görülen tiptir. Kısa süre içinde kendiliğinden iyileşebilirler, yara yerinde nedbe iz bırakmazlar. Çapları 1 cm’den küçük olup ağız içinde yanak, dudak mukozasında, ağız tabanında yerleşirler.
Majör aftlar daha büyük çaplı olurlar. Derinlikleri daha fazla, iyileşme süreleri daha uzun, ağrıları daha şiddetlidir. İyileştikten sonra yerlerinde iz kalır. Ağız içinde herhangi bir yere yerleşirler.
Herpetiform aftlar çok sayıda, 1-2 mm çaplı, birleşmeye meyilli ülser grubuna verilen addır.
Aft ile başvuran hastayı değerlendirme, tetkik isteme, araştırma ve tedavi programlama açısından hastanın şikayetini bazı kriterlere göre değerlendirmek gerekir:
Aft büyüklüğü, aft sayısı, lezyonların evrim süresi, tekrarların sıklığı ve patolojik bir kontekst içinde olabilme ihtimali.
Bu yöntem gereksiz tetkiklerden kaçınma ve tedaviyi programlamada yardımcı olacaktır.
Aft genellikle bir yanma hissini takip eden kırmızımsı bir leke gibi başlayıp kısa sürede yuvarlak veya oval, sınırları belirgin, yara zemini sarımsı, yumuşak bir zeminde ortaya çıkar. Çevresi kırmızı bir hale ile çevrilidir. Ağrılıdır.
Aft oluşturan etkenler arasında stres, ağız içi hijyen ve travma etkileri( ısırma, sert yiyeceklerle oluşan tahriş, sert diş fırça kullanımına bağlı zedelenme, uygun olmayan diş protezleri, diş macununa köpürme özelliği veren maddeye bağlı mukoza hassasiyeti vb ), bazı gıdalar ( asit özelliği fazla olan narenciye, acılı baharatlı yiyecekler, allerjik bünyeli insanlarda bazı yiyeceklerin etkisi ) yanında sistemik hastalıkların seyrinde de aft bir bulgu olarak ortaya çıkabilir. Sistemik hastalıklar arasında Behçet hastalığı, inflamatuar barsak hastalıkları, anemi ve bazı kan hastalıkları, malign ve otoimmün hastalıklar sayılabilir. Kadınlarda adet dönemi değişiklikleri de aftı tetikleyen etkenler arasında sayılabilir.
Tedavi yerel ve sistemik tedavi olarak planlanabilir.
Yerel tedavi : Aftın seyrini kısaltmaktan çok genellikle gündelik yaşam konforunu artırmaya yardımcıdır. Antiseptik/anestezik/ antienflamatuar özellikler gösteren ve yara yüzeyinde koruyucu bir tabaka oluşturup yiyeceklerin, tükürüğün, diş temasının daha fazla tahriş etmesini engelleyen ilaçlar yerel olarak uygulanır.
Sistemik tedavi : Şiddetli vakalarda kortikosteroidler, kolşisin, pentoksifilin, dapson ve bazı immünmodülatör ilaçlar kullanılabilir.
