Egzama

Egzama deride yangı, kızarıklık, kaşıntı, tahriş belirtileri ile seyreden birçok tip deri yangısına verilen genel bir addır. Bunlar arasında en bilineni atopik dermatit (allerjik egzama) olmasına rağmen birçok çeşidi vardır. Egzama tipleri arasında; Atopik dermatit Kontakt dermatit Seboreik dermatit Nörodermatit Dizidrotik dermatit Nümüler dermatit Staz dermatit İrritan dermatit v.b. olarak sayılabilir. Egzama her yaş grubunda ortaya çıkabilir. Çocukluk çağında sık görülür ve bunlarda başlangış yaşı genellikle beş yaşın altındadır. Bu vakaların yarısında bir süre sonra egzama şikayetleri kaybolurken diğerlerinde hayat boyu ara ara alevlenerek devam eder. Egzama yakınması olan kişileri ailesinde de sıklıkla benzer belirtiler mevcuttur. Egzama kız çocuklarında erkeklere kıyasla biraz daha sık görülür. Bulaşıcı bir hastalık değildir. Egzamanın nedeni tam olarak belli değildir ancak yapısal bir sorunun derinin koruyucu fonksiyonunu bozduğu ve bağışıklık sisteminin fonksiyonunda da var olan bir zaafiyetin birlikte egzama belirtilerini oluşturduğu düşünülmektedir. Bazı egzama türleri deriye temas eden bazı maddelerin tetikleyici etkisi ile ortaya çıkarlar. Örneğin sabun, parfüm, kozmetikler, giysiler, deterjanlar, takılar çevresel faktör olarak egzamayı uyandırabilirler. Yine ısı değişiklikleri, terleme, nem ve hatta psikolojik faktörler egzamayı alevlendirebilirler. Egzamanın çeşitli deri bulguları vardır. Genellikle deri başlangıçta kuru, kırmızı görünümde olup yanma veya kaşıntı gibi şikayetler eklenir. Bu belirtilerin şiddeti hastadan hastaya değişkenlik gösterir. Çoğunlukla kaşıntı ilk belirtidir. Bazen kaşıntı ve tetikleyici faktörlerin devamı deride sulantılı döküntülere yol açabilir. Tekrarlayan kaşıntı derinin kalınlaşması kabalaşması kabuksu görünüm almasına yol açabilir. Bazen çok kısa süren hatta birkaç günde kendiliğinden geçebilen egzama şikayet süresi uzadıkça kronik bir seyir alır. Tedavi Tedavide amaç öncelikle kaşıntı, yangı ve egzamanın devamını sağlayan tetikleyici faktörleri tespit edip ortamdan uzaklaştırmaya dayanır. Bunda bazen meslek değiştirme veya yaşam şartlarını uyarlama gibi önlemlere kadar gidilebilir. Deri nemini koruyacak krem veya pomadların kullanımı, deriyi kurutacak uzun sıcak duşlardan kaçınmak, banyodan hemen sonra derinin nemini koruyacak uygun tıbbi kozmetikleri kullanmak ilk önlemlerdir. İşyeri ve evde tetikleyici olabilecek tozlu ortamlardan kaçınmak, ev hayvanı barındırmamak diğer önlemlerden bazılarıdır. Kaşıntı şiddetli ise antiallerjik/antihistaminiklerden yardım alınır. Gece uykudan uyandıran kaşıntılarda sedatif etkililer tercih edilebilir. Egzama yangısının yoğun olduğu dönemlerde farklı güçlerde mecut olan yerel kortizonlu kremler yaş grubuna ve şikayetin gövdede yerleşim alanına uygun olarak seçilir. Zaman zaman yerel tedavi ile cevap alınamıyorsa kısa süreli sistemik kortizon kullanımı mümkündür. Şiddetli olgularda tedavi şemasında farklı ilaç seçenekler eklenir hatta UV ışık tedavisi de bazı hastalarda sistemik ilaç kullanımını azaltmak amacıyla kullanılabilir. Son yıllarda Amerikan FDA tarafından onay alan iki yeni ilaç egzama tedavisine eklenmiştir. Bunlar immün sistem üzerinden etki edip iki yaş üzeri gruba kullanılabilir. Diğer tedavilere cevap vermeyen vakalarda kullanılmaları önerilmektedir. Egzamanın oluşmasını tetikleyen faktörlerden kaçınmak gerekir. Bunlar şu şekilde listelenebilir; Aşırı uzun sıcak sık duş yapmak Özellikle duştan sonra uygun nemlendirici kullanmak pH dengeli yumuşak sabun ve temizleyiciler kullanmak Parfüm, deterjan, takı, çevresel irritan maddelerle temastan kaçınmak Kaşıntı durumunda soğuk kompres uygulamak, kolonya/alkol kullanmamak Allerjik reksiyon uyandırabilecek yiyeceklerden kaçınmak Uzun süre gerektiren işlerde elleri koruyan uygun iş eldiveni kullanmak Terleme ve bedeb ısısını artıran ve kaşıntıyı tetikleyen aktivitelerden kaçınmak Odanın nemini koruyacak nem üretici kullanmak Şikayetin olmadığı dönemlerde dahi bu uyarılara dikkat etmek ve korunma önlemlerine devam etmek.